Chỉ sau 15 ngày có hiệu lực, Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã tạo nên những chuyển biến tích cực trong ý thức chấp hành luật giao thông và giảm thiểu tai nạn trên cả nước.

Ngày 1/1/2025, Nghị định 168/2024/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, mang theo kỳ vọng lớn lao về một diện mạo mới cho trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại Việt Nam. Với tên gọi đầy đủ là “Quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe”, nghị định này không chỉ tăng mức xử phạt mà còn đưa ra các biện pháp mạnh tay như trừ điểm giấy phép lái xe, tạm giữ phương tiện, nhằm răn đe và nâng cao ý thức người tham gia giao thông.

Hiệu ứng tức thời đáng ghi nhận

Theo thống kê từ Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an), chỉ trong nửa tháng đầu năm 2025 (từ 1/1 đến 15/1), số vụ tai nạn giao thông đã giảm đáng kể trên cả ba tiêu chí: số vụ, số người chết và số người bị thương. Cụ thể, cả nước ghi nhận 681 vụ tai nạn, làm 365 người chết và 453 người bị thương. So với cùng kỳ năm trước, con số này giảm 355 vụ (34,27%), giảm 47 người chết (11,41%) và giảm 426 người bị thương (34,24%). Nếu so với nửa cuối tháng 12/2024, ngay trước khi nghị định có hiệu lực, số vụ tai nạn giảm 347 vụ (34,53%), số người chết giảm 94 (20,47%) và số người bị thương giảm 301 (39,92%).

Những con số này không chỉ là thống kê khô khan, mà còn là minh chứng sống động cho hiệu quả của Nghị định 168. Tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, tình trạng vượt đèn đỏ, đi ngược chiều hay chạy xe trên vỉa hè đã giảm rõ rệt. Người dân bắt đầu tự giác tuân thủ tín hiệu giao thông, kể cả khi không có lực lượng chức năng giám sát. “Tôi thấy mọi người cẩn thận hơn hẳn, đặc biệt là khi qua ngã tư. Không còn cảnh chen lấn, vượt đèn đỏ như trước”, anh Nguyễn Văn Hùng, một tài xế xe ôm tại Hà Nội, chia sẻ.

Sức mạnh từ chế tài nghiêm khắc

Không thể phủ nhận rằng mức phạt tăng cao cùng sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng đã tạo nên sức ép lớn, buộc người tham gia giao thông phải thay đổi thói quen. Trong 15 ngày đầu áp dụng nghị định, đã có 174.600 trường hợp vi phạm bị xử lý, bao gồm 17.595 trường hợp bị tước giấy phép lái xe, 955 ô tô và 49.649 xe mô tô bị tạm giữ, cùng gần 12.700 giấy phép lái xe bị trừ điểm. Những con số này cho thấy sự nghiêm minh trong thực thi pháp luật, đồng thời gửi đi thông điệp rõ ràng: không có chỗ cho sự tùy tiện trên đường phố.

Tuy nhiên, Nghị định 168 không chỉ dừng lại ở việc xử phạt. Mục tiêu cao nhất của nó là bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người dân và đảm bảo trật tự xã hội. Thống kê năm 2024 cho thấy, cả nước xảy ra 21.532 vụ tai nạn giao thông đường bộ, cướp đi 9.954 sinh mạng và làm 16.044 người bị thương. Trong đó, các hành vi như đi sai làn đường, vượt đèn đỏ hay đi ngược chiều là nguyên nhân trực tiếp gây ra hàng ngàn vụ tai nạn. Nghị định 168 ra đời như một lời cảnh tỉnh, nhằm chấm dứt tình trạng coi thường luật lệ, vốn là nguyên nhân chính dẫn đến những mất mát không đáng có.

Phản bác những nghi ngờ

Dù mang lại hiệu quả rõ ràng, Nghị định 168 vẫn vấp phải một số ý kiến cho rằng nó “không hiệu quả” hay thậm chí làm trầm trọng thêm tình trạng ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ùn tắc giao thông là vấn đề cố hữu, đặc biệt vào dịp cận Tết, khi lưu lượng phương tiện tăng đột biến. Những năm trước, các tờ báo lớn như Lao Động, Việt Nam Plus, Tuổi Trẻ đã đồng loạt đưa tin về tình trạng tắc đường kéo dài ở Hà Nội trong những ngày giáp Tết Giáp Thìn (tháng 1-2/2024). Điều này cho thấy ùn tắc không phải hệ quả của Nghị định 168, mà bắt nguồn từ hạ tầng giao thông chưa theo kịp tốc độ gia tăng phương tiện.

Thay vì làm trầm trọng vấn đề, Nghị định 168 đang góp phần xây dựng một văn hóa giao thông văn minh hơn. “Tắc đường có thể khó tránh, nhưng nếu mọi người đều tuân thủ luật, ít nhất chúng ta sẽ giảm được tai nạn và những thiệt hại không đáng có”, chị Lê Thị Mai, một nhân viên văn phòng tại TP.HCM, nhận định.

Tính chính danh và sự đồng lòng

Về tính pháp lý, Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã được ban hành đúng quy định, theo trình tự rút gọn, dưới sự phê chuẩn của Thủ tướng Chính phủ. Ông Hồ Quang Huy, Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp), khẳng định nghị định hoàn toàn hợp pháp và có hiệu lực ngay sau khi ký. Những tranh cãi không cần thiết chỉ làm nhiễu loạn thông tin, trong khi điều xã hội cần là sự đồng lòng từ mọi người dân và lực lượng chức năng để thực thi nghị định một cách hiệu quả.

Hành trình phía trước

Nghị định 168/2024/NĐ-CP mới chỉ là bước khởi đầu. Để thay đổi thói quen giao thông của hàng triệu người, cần thời gian, sự kiên trì và quyết tâm từ cả chính quyền lẫn cộng đồng. Mỗi người dân, từ tài xế xe máy, ô tô đến người đi bộ, đều có vai trò trong việc xây dựng một môi trường giao thông an toàn, văn minh.

Hãy cùng nhau thực hiện Nghị định 168, không chỉ vì sợ phạt, mà vì sự an toàn của chính chúng ta và những người xung quanh. Một xã hội trật tự, bình an bắt đầu từ những hành động nhỏ trên mỗi cung đường.