Thời gian gần đây, không ít người đi xe máy bất ngờ nhận được thông báo “phớt nguội” vì vi phạm giao thông, từ vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ đến dừng đỗ sai quy định. Trong khi một số người nhanh chóng chấp hành nộp phạt, vẫn có không ít ý kiến cho rằng xe máy không cần lo chế tài như ô tô, nên có thể “phớt lờ” thông báo. Nhưng liệu điều này có đúng? Và nếu không nộp phạt nguội, người vi phạm sẽ đối mặt với những hậu quả gì?

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, Luật sư Võ Đan Mạch (Đoàn Luật sư TP.HCM) đã chỉ rõ những chế tài nghiêm khắc mà người đi xe máy có thể gặp phải nếu không nộp phạt đúng hạn. Dưới đây là những hệ quả cụ thể:

1. Bị cưỡng chế nộp phạt

Theo khoản 1 Điều 73 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), người vi phạm phải nộp phạt trong vòng 10 ngày kể từ khi nhận quyết định xử phạt, trừ trường hợp quyết định ghi rõ thời hạn dài hơn. Nếu quá hạn mà vẫn “chây ì”, cơ quan chức năng sẽ áp dụng các biện pháp cưỡng chế mạnh tay.

Cụ thể, theo khoản 2 Điều 86 của Luật này, các biện pháp cưỡng chế có thể bao gồm:

• Khấu trừ một phần lương hoặc thu nhập.

• Khấu trừ tiền trực tiếp từ tài khoản ngân hàng.

• Kê biên tài sản tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.

• Thu giữ tiền, tài sản mà người vi phạm cố tình tẩu tán.

Luật sư Mạch nhấn mạnh: “Nếu cố tình trốn tránh, cơ quan chức năng có quyền thu hồi tài sản từ bên thứ ba đang giữ, hoặc buộc người vi phạm khắc phục hậu quả.”

2. Phải chịu lãi suất chậm nộp

Không chỉ bị cưỡng chế, người vi phạm còn phải “gánh” thêm khoản lãi suất do chậm nộp phạt. Theo khoản 1 Điều 78 Luật Xử lý vi phạm hành chính, cứ mỗi ngày chậm nộp, người vi phạm sẽ phải trả thêm 0,05% trên tổng số tiền phạt chưa nộp. Số tiền lãi này sẽ được thu cùng với tiền phạt ban đầu.

Chẳng hạn, với một khoản phạt 1 triệu đồng, nếu chậm nộp 30 ngày, số tiền lãi sẽ là:
1.000.000 × 0,05% × 30 = 15.000 đồng.
Tuy số tiền lãi mỗi ngày không lớn, nhưng nếu kéo dài hàng tháng, con số này sẽ khiến người vi phạm “toát mồ hôi”.

3. Bị từ chối giải quyết thủ tục đăng ký xe

Một trong những chế tài đáng chú ý với người đi xe máy là bị “ngăn sông cấm chợ” trong các thủ tục hành chính liên quan đến xe. Theo khoản 15 Điều 3 Thông tư 24/2023 của Bộ Công an, nếu không chấp hành quyết định xử phạt, người vi phạm sẽ bị từ chối giải quyết các thủ tục như:

• Đăng ký xe lần đầu.

• Sang tên, di chuyển xe.

• Cấp đổi, cấp lại chứng nhận đăng ký hoặc biển số xe.

• Đăng ký xe tạm thời, thu hồi chứng nhận đăng ký, hoặc đăng ký xe trúng đấu giá.

“Chỉ khi nộp phạt xong, các thủ tục này mới được giải quyết. Đây là biện pháp mạnh để buộc người vi phạm tuân thủ”, Luật sư Mạch giải thích.

4. Xe máy có bị cảnh báo đăng kiểm như ô tô?

Nhiều người lầm tưởng rằng xe máy không phải chịu chế tài “cảnh báo đăng kiểm” như ô tô, nên có thể “thảnh thơi” bỏ qua phạt nguội. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng một phần.

Theo khoản 12 Điều 80 Nghị định 100/2019, việc cảnh báo đăng kiểm chỉ áp dụng cho ô tô, rơ moóc, sơ mi rơ moóc và xe máy chuyên dùng. Nếu chủ phương tiện không đến giải quyết vi phạm đúng hạn, thông tin vi phạm sẽ được gửi đến cơ quan đăng kiểm để đưa vào hệ thống quản lý, khiến xe không thể qua kiểm định.

Trong khi đó, xe máy không phải đăng kiểm định kỳ, nên không chịu chế tài này. Tuy nhiên, như đã đề cập, người đi xe máy vẫn sẽ bị “khóa” các thủ tục đăng ký xe nếu không nộp phạt. Vì vậy, ý nghĩ “xe máy không sợ chế tài” là hoàn toàn sai lầm.

Phạt nguội không tự động “biến mất”

Một số người cho rằng nếu không nộp phạt, vi phạm sẽ “tự động gỡ bỏ” sau một thời gian. Tuy nhiên, Luật sư Mạch khẳng định: “Quy định pháp luật không có cơ chế tự động xóa vi phạm. Quyết định xử phạt sẽ tồn tại cho đến khi người vi phạm hoàn thành nghĩa vụ nộp phạt hoặc bị cưỡng chế thi hành.”

Vì vậy, thay vì tìm cách trốn tránh, người vi phạm nên chủ động nộp phạt đúng hạn để tránh những rắc rối không đáng có. Hiện nay, việc tra cứu và nộp phạt nguội cũng đã trở nên dễ dàng hơn với các cổng thông tin trực tuyến hoặc ứng dụng của cơ quan chức năng.